دریاچه زریوار بهشتی در کردستان

تالاب آب شیرین زریبار یا زریوار یکی از جاذبه‌های طبیعت گردی شگفت انگیز استان کردستان است که در نزدیکی شهر مریوان قرار دارد. این تالاب گونه‌های جانوری و گیاهی بی‌نظیری را در خود جای داده است.

تالاب آب شیرین زریبار یا دریاچه زریوار در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان آرام گرفته است. نام اصلی این تالاب زیراوبار بوده است که به زبان کردی به معنی آب کف کنار است. چون آب این دریاچه از چشمه‌های در کنار آن تامین می‌شود، نام زریبار را می‌توان تغییر یافته این نام دانست. 
آب تالاب زریوار شیرین است و از تعدادی چشمه ی کف‌جوش و بارش تأمین می‌شود. در زمستان به علت برودت هوا و همچنین شیرینی آب دریاچه یک لایه یخ، سطح دریاچه را به طور شگفت‌انگیزی می‌‌پوشاند، ولی نزدیک به ۶۰ نقطه در این دریاچه یخ نمی‌زند و آن هم محل قرار گرفتن همین چشمه‌های خودجوش دریاچه است. طول دریاچه زریبار حدود ۵ کیلومتر و عرض آن حدود ۱٫۶ کیلومتر است. وسعت تالاب به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداکثر عمق آن ۵/۵ متر است. حجم تقریبی آب تالاب حدود ۳۰ میلیون متر مکعب برآورد شده ‌است.

میزان متوسط بارندگی ۷۸۶ میلی‌متر در سال است. رطوبت نسبی برابر ۴/۵۸درصد و متوسط تبخیر سالیانه معادل ۱۹۰۰ میلی‌متر گزارش شده‌ است. تالاب زریوار به‌عنوان یک واحد اکولوژیکی و اکوسیستم آبی در کردستان پدیده‌ای بسیار زیبا و نادر است. زریوار در یک دره طولی نسبتا وسیع از دو طرف غرب و شرق با کوه‌های پوشیده از جنگل احاطه شده که پوشش غالب اراضی را جنگل و بیشه‌زارهای نیمه انبوه تشکیل می‌دهند که گونه غالب جنگلی آن بلوط ایرانی بوده است، در حالی که سایر گونه‌های جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی، زالزالک، بادام در شیب‌ها و نقاط مختلف آن خودنمایی می‌کند.

از پوشش‌های گیاهی دریاچه می‌توان به گیاهان شناور چون سراتوفیلیوم، سریوفیلیوم و گونه‌هایی از گیاهان خاردار و از گیاهان حاشیه‌ای می‌توان به گونه‌های نی، هزارنی، بارهنگ آبی، نیلوفر آبی، علف هفت‌بند، پیچک‌ها، لویی و بزواش، جگن و نعناع اشاره کرد. گونه‌های بومی ماهیان موجود در دریاچه زریوار می‌توان به سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی، ماهی گامبوزیا (در حال حاضر این گونه‌ها در دریاچه یافت نمی‌شوند) و گونه‌های غیربومی به ماهی آمور سفید، کپور آیینه‌ای، کپور معمولی، کپور سرگنده و فیتوفاک اشاره کرد. ضمنا یک گونه مارماهی، ۵ گونه فیتوپلانکتون و ۱۷ گونه زئوپلانکتون شناسایی شده ‌است.

در خصوص گونه‌های وارداتی اخیر توسط سازمان شیلات و آبزیان می‌توان به گونه ماهی Gambosia siaaffinhs از خانواده poecilidae و یک گونه میگوی غول پیکر آب شیرین اشاره کرد. در حال حاضر بیش از ۳۱ گونه پرنده بومی و مهاجر زندگی می‌کنند که از این تعداد تقریبا ۱۴ گونه بومی و مابقی انواع پرندگان مهاجرند.اردک سرحنایی و سرسبز (Anos platyrhynchos)، اگرتها، بوتیمار بزرگ و کوچک، انواع چنگر، پرستوهای دریایی، کشیم بزرگ (Podiceps cristafus) و کشیم کوچک (Tachybaptus ruficolis)، کاکائی‌ها، حواصیل خاکستری، خوتکا، گیلار، و پرندگان شکاری همچون سنقر تالابی و دلیچه از گونه‌های با اهمیت و ارزشمند این تالاب به شمار می‌آیند.

سگ آبی، روباه، خوک وحشی، خرگوش، گراز و نوعی گربه وحشی (Filis catus) از پستاندارانی موجود در این منطقه وجود هستند. از شگفتی‌های زریوار جزیره‌های متحرکی است که در آن وجود دارند. این جزیره‌ها از ریشه‌های در هم تنیده نی و گیاهان حاشیه‌ای دریاچه تشکیل شده‌اند که با جریان آب و باد از کناره‌های دریاچه جدا شده و در وسط آن به چشم می‌خورند، گاه مساحت این جزیره‌های کوچک در زریوار به ۲۰ متر هم می‌رسد. این دریاچه در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.

مسیر دسترسی به دریاچه زریوار

از هر کجای ایران که قصد سفر دارید خود را به سنندج، مرکز استان کردستان، برسانید. مسیر سنندج به مریوان را در پیش بگیرد، با رسیدن به مقصد، تنها سه کیلومتر با دریاچه زریوار فاصله دارید. از افراد محلی، مسیر دریاچه رو جویا شده و دقایقی بعد از بودن در کنار این تالاب دیدنی لذت ببرید.

بهترین فصل برای بازدید از دریاچه زریوار

سفر به تالاب زریوار در فصل بهار و تابستان، علاوه بر چشم‌‌اندازهای بی‌نظیر طبیعی این دریاچه، آب و هوای معتدل و نسیم خنکی بر مشام بازدیدکنندگان می‌نشاند. پیشنهاد می‌کنیم برای سفر به این تالاب، این دو فصل و به ویژه تابستان را در اولویت قرار دهید.